İshal, günlük yaşamda yaygın görülen bir durumdur; ancak uzun süre devam eden ishal, dikkate alınması gereken önemli bir sağlık işareti olabilir. Çoğu zaman basit nedenlere bağlı olsa da, altta yatan daha ciddi sağlık sorunlarının, hatta kanserin bir işareti olabileceğini unutmamak gerekir.
İshal, dışkılamanın normalden daha sulu hale gelmesi ve tuvalete çıkma sıklığının artmasıyla ortaya çıkan bir sindirim sistemi sorunudur. Birkaç gün süren akut ishal genellikle viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, gıda zehirlenmeleri gibi geçici nedenlerle ortaya çıkar. Ancak kronik ishal, yani dört haftadan daha uzun süren ishal, daha detaylı bir inceleme gerektiren bir durumdur.
Sürekli İshal Nedir?
Sürekli ishal, günlük dışkılama sayısının artması (genellikle günde üç veya daha fazla) ve dışkı kıvamının sulu veya gevşek olması durumunun dört haftadan uzun sürmesi olarak tanımlanır. Bu durum, sindirim sisteminde bir problem olduğuna işaret eder ve altta yatan nedenin belirlenmesi önemlidir.
İshalin Sık Görülen Nedenleri
Sürekli ishalin birçok farklı nedeni olabilir. Bunların çoğu kanserle ilişkili değildir:
İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS): En yaygın nedenlerden biridir. Karın ağrısı, şişkinlik ve dışkılama alışkanlıklarında değişikliklerle karakterizedir.
İltihaplı Bağırsak Hastalıkları (İBH): Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi kronik iltihabi durumlar, şiddetli ve sürekli ishale yol açabilir.
Gıda İntoleransları ve Alerjileri: Laktoz intoleransı, gluten duyarlılığı (çölyak hastalığı) gibi durumlar ishal yapabilir.
Enfeksiyonlar: Bazı parazitler veya bakteriler kronik ishale neden olabilir.
İlaçlar: Bazı antibiyotikler, antasitler ve diğer ilaçlar ishalin yan etkisi olarak görülebilir.
Malabsorpsiyon Sendromları: Besinlerin ince bağırsaktan yeterince emilememesi durumudur.
Tiroid Hastalıkları: Aşırı aktif tiroid bezi, metabolizmayı hızlandırarak sık ve sulu dışkılamaya sebep olabilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası: Safra kesesi çıkarıldıktan sonra bazı kişilerde kronik ishal gelişebilir.
Sürekli İshal ve Kanser İlişkisi
Sürekli ishal, tek başına kanser belirtisi olmasa da, özellikle bazı kanser türlerinde bir semptom olarak ortaya çıkabilir. İshal ile ilişkilendirilebilecek kanser türleri şunlardır:
Kolorektal Kanser (Kalın Bağırsak ve Rektum Kanseri): Özellikle bağırsak alışkanlıklarında meydana gelen kalıcı değişiklikler, kronik ishal veya kabızlık dönemleri, dışkıda kan, karın ağrısı ve açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtilerle birlikte görüldüğünde kolorektal kanser şüphesi doğurabilir.
Pankreas Kanseri: Pankreas, sindirim enzimleri üreten bir organdır. Pankreas kanseri, sindirim enzimlerini etkileyerek yağ emilimini bozabilir ve bunun sonucunda yağlı, keskin kokulu ishale yol açabilir.
Nöroendokrin Tümörler: Nadir görülen bu tümörler, hormon benzeri maddeler üreterek karın ağrısı, kızarma ve şiddetli, sulu ishal gibi semptomlara neden olabilir.
Tiroid Medüller Karsinomu: Bu tiroid kanseri türü de nadiren kronik ishale yol açabilir.
Unutulmamalıdır ki, bu kanser türlerinde ishal genellikle tek başına bir belirti değildir; başka şikayetlerle birlikte ortaya çıkar ve ishalin nedeni araştırılırken bu kanser türleri de göz önünde bulundurulur.
Hangi Belirtilerle Birlikte İshal Endişe Vericidir?
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri sürekli ishale eşlik ediyorsa, vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak önemlidir:
Dışkıda Kan veya Siyah, Katran Gibi Dışkı: Bu durum iç kanama belirtisi olabilir.
Açıklanamayan Kilo Kaybı
Şiddetli Karın Ağrısı
Anemi (Kansızlık)
Yüksek Ateş
Gece İshali: Geceleri uykudan uyandıran ishal nöbetleri.
Ailede Kanser Öyküsü: Özellikle kolorektal kanser gibi kanser öyküsü olan kişilerde ishal daha dikkatli değerlendirilmelidir.
40 Yaş Üzeri Yeni Başlayan İshal
İshalde Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Eğer ishaliniz 48 saatten uzun sürerse, yüksek ateşiniz varsa, dışkınızda kan veya siyahlık görüyorsanız, şiddetli karın ağrınız varsa, kusmanız veya susuzluk belirtileriniz varsa veya yukarıda belirtilen endişe verici semptomlardan herhangi birini yaşıyorsanız derhal bir doktora başvurmanız gerekir.
Doktorunuz, ishalin nedenini belirlemek için dışkı testi, kan testleri, kolonoskopi veya endoskopi gibi ek tetkikler isteyebilir. Erken teşhis, birçok hastalığın tedavisinde olduğu gibi kanser durumunda da hayati önem taşır.
Sıkça Sorulan Sorular
İshalden korunmak için ne yapmalıyım?
Hijyen kurallarına dikkat etmek (elleri sık yıkamak), gıdaları iyi pişirmek, güvenilir su kaynakları kullanmak ve probiyotik açısından zengin gıdalar tüketmek ishali önlemede yardımcı olabilir.
Kronik ishalde beslenme nasıl olmalı?
Kronik ishalde lifli gıdaları azaltmak, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, kafein ve alkol tüketimini sınırlamak faydalı olabilir. Bol sıvı tüketimi ve elektrolit dengesini korumak önemlidir. Doktor veya diyetisyeninizden kişiye özel beslenme tavsiyeleri alabilirsiniz.
İshal her zaman kanser belirtisi midir?
Hayır, ishalin çoğu nedeni kanserle ilişkili değildir. İshalin kanser belirtisi olma olasılığı, eşlik eden diğer semptomlar ve kişinin risk faktörleri ile birlikte değerlendirilmelidir. Endişeleriniz varsa mutlaka bir doktora danışın.
Sürekli ishal her zaman kanser midir?
Hayır. Çoğu durumda enfeksiyonlar, besin intoleransları veya diğer sindirim sistemi hastalıkları neden olur. Ancak uzun süren vakalarda kanser ihtimali de araştırılmalıdır.
Kaç gün süren ishal ciddi kabul edilir?
Genellikle 2 haftadan uzun süren ishal “kronik” kabul edilir ve araştırma gerektirir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca
bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna
başvurunuz.