Pankreasın Yapısı ve Görevleri

Pankreas, sindirim ve hormon üretimi açısından vücudumuzda kritik bir rol oynayan, hem iç hem dış salgı bezidir. Pankreas anatomisi, sindirim sistemi organları arasında önemli bir yeri bulunur.

Pankreas Nedir?

Pankreas, karın boşluğunda, mide arkasında yer alan yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda süngerimsi bir organdır. Hem endokrin (iç salgı) hem de ekzokrin (dış salgı) bez özelliklerine sahip olan pankreas, sindirim ve kan şekeri düzenlemesinde önemli görevler üstlenir.

Pankreas Nerede Bulunur?

Pankreas, midenin arka tarafında bulunan, 15-25 cm boyunda bir organdır. Onikiparmak bağırsağına yakın bulunan baş bölümü, enzimlerin bu bölgeye salgılanmasını sağlar. Dalağa doğru uzanan kuyruk bölümü, kan şekerinin düzenlenmesini sağlayan hormonları salgılar.  

Pankreasın Yapısı

Pankreasın şu bölümlerden oluşur:

-Baş (caput), şişkin sağ ucudur ve duodenuma yapışık haldedir. L2 düzeyinde olan baş, pankreasın kalın kısmıdır.

-Gövde (corpus), diğer bölümlere göre daha dardır ve orta kısımda yer alır. Arka üst kısımdan geçen splenik arter ve ven, bazı durumlarda splenik ven trombozuna yol açabilir. Psödokistin en fazla geliştiği gövde bölümüdür.  

-Uncinate process (processus uncinatus), pankreasın baş kısmından aşağıya uzanır. Ventral pankreas tomurcuğundan türeyen bu bölüm alt ve sol lateral sınırların birleşiminden oluşur.  

-Kuyruk (cauda), dalak hilusuna yakındır ve pankreasın en ucunda yer alır. 

-Boyun, süperior mezenterik arter ve venin geçtiği kısımdır. Gövde ve baş kısımlarının birleştiği yerdir.  

 

Pankreasın Görevleri Nelerdir?

1. Sindirim Enzimleri Üretimi (Ekzokrin Görevi)

Pankreas, yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olmak için şu enzimleri üretir:

-Amilaz: Karbonhidratları parçalar.

-Lipaz: Yağları sindirir.

-Tripsin/Kimotripsin: Proteinlerin sindiriminde görev alır.

Bu enzimler pankreas kanalı aracılığıyla ince bağırsağa gönderilir.

2. Hormon Üretimi (Endokrin Görevi)

Pankreasın Langerhans adacıkları tarafından salgılanan hormonlar:

-İnsülin: Kan şekerini düşürür.

-Glukagon: Kan şekerini yükseltir.

-Somatostatin: Diğer hormonların salınımını dengeler.

Bu hormonlar sayesinde kan şekeri dengesi sağlanır ve vücudun enerji kullanımı düzenlenir.

Pankreas Hastalıkları Nelerdir?

Pankreasla ilgili en yaygın hastalıklar şunlardır:

-Pankreatit: Pankreasın iltihaplanmasıdır. Ani karın ağrısı, mide bulantısı ve ateş görülebilir.

-Diyabet (Şeker Hastalığı): İnsülin üretimindeki yetersizlik nedeniyle ortaya çıkar.

-Pankreas Kanseri: Genellikle geç belirti verir. Kilo kaybı, sarılık, iştah azalması gibi belirtiler görülebilir.

-Kistik Fibroz: Genetik bir hastalıktır, pankreas kanallarını tıkar.

Pankreas Sağlığı İçin Öneriler

-Beslenme Düzeni: Pankreas sağlığını korumanın en iyi yolu dengeli ve sağlıklı beslenmektir. Lif bakımından zengin besinler, meyve ve sebze tüketmek, pankreasın yükünü azaltır. Aşırı yağlı ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.

-Alkol Tüketimi: Alkol, pankreasta olumsuz etkilere neden olabilir. Aşırı alkol tüketimi pankreatit ve diğer pankreas hastalıklarına neden olabilir. Pankreas sağlığı için alkol tüketimini sınırlamak ya da tamamen bırakmak gerekir.

-Sigara Kullanımı: Sigara içmek, pankreas kanseri riskini artırır. Sigaradan uzak durmak hem genel sağlığınız hem de pankreas sağlığı için önem taşır.

-Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, kilo kontrolünün yanı sıra kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesini de sağlar.

-Rutin Sağlık Kontrolleri: Düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek, olası pankreas sorunlarının erken teşhis edilmesini sağlar.

Diğer Blog Yazılarımız