Sağ Üst Karın Ağrısı Neden Olur? Safra Kesesi, Karaciğer ve Pankreas
Sağ üst karın ağrısı çoğunlukla safra kesesi hastalıklarıyla ilişkilidir; ancak karaciğer, pankreas, mide ve bağırsak hastalıkları da benzer ağrıya yol açabilir. Ağrının yeri, şiddeti ve yemeklerle ilişkisi tanı için önemlidir. Tüm nedenleri burada detaylandırdık.
Sağ Üst Karın Ağrısı Neden Olur?
Sağ üst karın, göğüs kafesinin hemen altındaki bölgedir ve burada hissedilen ağrı en sık safra kesesi, karaciğer, mide ve pankreas kaynaklıdır. Ağrının tipi, yemekle olan ilişkisi ve eşlik eden belirtiler tanıda belirleyicidir.
1) Safra Kesesi Kaynaklı Sağ Üst Karın Ağrısı (En Sık Neden)
Safra taşı (kolesolitiazis)
-
Ağrı sağ üst karın ve kaburga altı bölgesindedir.
-
Sırta ve sağ kürek altına yayılabilir.
-
Özellikle yağlı yemekten 30–90 dakika sonra başlar.
-
Bulantı ve kusma eklenebilir.
Akut kolesistit (iltihap)
-
Ağrı uzun sürer ve şiddeti giderek artar.
-
Ateş, titreme olabilir.
-
Karın sağ üst kısmına dokunmak bile ağrıtır.
-
Acil değerlendirme gerekir.
2) Karaciğer Kaynaklı Sağ Üst Karın Ağrısı
Karaciğer yağlanması
-
Genelde belirti vermez ancak bazı hastalarda:
-
Sağ üst karında baskı
-
Şişkinlik
-
Yorgunluk
oluşabilir.
-
Hepatit (karaciğer iltihabı)
-
Sağ üst karında künt, sürekli ağrı
-
İştahsızlık
-
Bulantı
-
Sarılık belirtileri
Karaciğerde büyüme veya kitle
-
Baskı tarzında ağrı
-
Hazımsızlık
-
Kilo kaybı
3) Pankreas Kaynaklı Ağrı
Pankreas ağrısı genelde daha orta bölgede görülse de sağ üst karına da yayılabilir.
Akut pankreatit
-
“Bıçak saplanır gibi” şiddetli ağrı
-
Sırta yayılır
-
Bulantı–kusma belirgin
-
Alkol, ağır yağlı yemekler veya safra taşı tetikleyebilir
-
Acil hastane tedavisi gerektirir
Kronik pankreatit
-
Yemekten sonra artan künt ağrı
-
Kilo kaybı
-
Yağlı dışkılama
4) Mide ve Onikiparmak Bağırsağı
Sağ üst karın ağrısını taklit edebilir.
-
Gastrit
-
Ülser
-
Reflü
Belirtiler:
-
Yanma
-
Gece artan ağrı
-
Sırta vuran sızlama
-
Yemekten sonra şişkinlik
5) Bağırsak, Diyafram ve Kas-İskelet Nedenleri
Her sağ üst karın ağrısı iç organ kaynaklı değildir.
-
Kaburga altı kas spazmları
-
Diyafram irritasyonu
-
Bağırsak gazı
-
Stres ve anksiyete
Ağrı dalgalı veya batıcı olabilir.
Aşağıdaki Durumlarda Beklemeden Doktora Başvurun
-
Şiddetli ve geçmeyen sağ üst karın ağrısı
-
Sırta yayılma
-
Ateş, titreme
-
Sarılık (gözlerde sararma)
-
Kusma
-
Tansiyon düşüklüğü
-
Nefes darlığı
-
24–48 saat düzelmeyen ağrı
Tanı Nasıl Konur?
Adana’da sağ üst karın ağrısı şikâyetiyle gelen hastalarda:
-
Safra kesesi ve karaciğer ultrasonu
-
Kan testleri (karaciğer–pankreas enzimleri)
-
Endoskopi
-
Pankreas için BT/MR
-
MRCP (safra yolları görüntülemesi)
Kişiye özel olarak değerlendirilir.
Tedavi
Nedene göre değişir:
-
Safra taşı → Laparoskopik safra kesesi ameliyatı
-
Kolesistit → Hastane yatışı + antibiyotik
-
Hepatit → Tipine göre tedavi
-
Pankreatit → Acil tedavi
-
Gastrit/ülser → İlaç tedavisi
SSS
Sağ üst karın ağrısının en sık nedeni nedir?
Safra kesesi taşları en sık sebeptir.
Sağ kürek altına vuran ağrı hangi organla ilgilidir?
Bu tip ağrı çoğu zaman safra kesesi taşlarıyla ilişkilidir.
Karaciğer ağrısı nasıl olur?
Karın sağ üst kısmında baskı ve dolgunluk hissi olur; ateş veya sarılık eşlik edebilir.
Sağ üst karın ağrısı hangi durumda tehlikelidir?
Ağrıya ateş, sarılık veya şiddetli kusma eşlik ediyorsa acil değerlendirme gerekir.
